1. Viêm phổi mắc phải cộng đồng là gì?
Trước khi giải đáp viêm phổi cộng đồng là gì, có một điều tôi muốn chia sẻ với bạn. Đó là nếu phân chia theo hoàn cảnh mắc bệnh, viêm phổi được chia thành 2 loại:
- Viêm phổi cộng đồng.
- Và viêm phổi bệnh viện.
Như vậy, thực chất, viêm phổi mắc phải cộng đồng là một dạng của viêm phổi, tức là một nhiễm trùng cấp tính ở nhu mô phổi, mắc phải tại cộng đồng, chứ không phải bệnh viện.
Viêm phổi cộng đồng ở trẻ
Thường trẻ bị viêm phổi bệnh viện sẽ nguy hiểm hơn! Còn viêm phổi cộng đồng thì phổ biến hơn.
Sự phổ biến của bệnh viêm phổi cộng đồng ở trẻ em có lẽ sẽ khiến bạn rất lo lắng hơn cho đứa trẻ của bạn. Hãy xem mức độ “bành chướng” của nó khủng khiếp đến thế nào nhé!
2. Sự phổ biến đáng báo động của viêm phổi cộng đồng ở trẻ em
Đừng – Giật – Mình về những con số mà bạn chuẩn bị nhìn thấy tới đây.
2.1. Tỷ lệ mắc cao
Theo thống kê của Tổ chức y tế thế giới WHO, viêm phổi cộng đồng ở trẻ em là bệnh lý phổ biến có Tỷ Lệ Mắc và Tử Vong Cao, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi.
Tại các nước phát triển, ở châu Âu, số trẻ mắc hàng năm khoảng 3-4 triệu trẻ. Tuy nhiên, tại khu vực Đông Nam Á, con số này lên đến hơn 60 triệu trẻ tính đến năm 2017, với tỷ lệ mắc mới trung bình 0.36 đợt/trẻ/năm.
Việt Nam là quốc gia đứng thứ 9 trong số các quốc gia có tỷ lệ mắc viêm phổi cộng đồng ở trẻ em cao nhất trên thế giới.
Viêm phổi mắc phải cộng đồng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi
Mắc viêm phổi không có sự khác biệt về tỷ lệ giữa bé trai và bé gái mắc bệnh. Viêm phổi xảy ra tập trung chủ yếu với các bé dưới 5 tuổi, tỷ lệ trẻ dưới 3 tuổi mắc bệnh lớn (chiếm 80%).
Số lần mắc bệnh của mỗi trẻ/năm ở thành thị lớn hơn ở nông thôn. Tỷ lệ mắc tăng cao vào mùa đông xuân, nhất là vào mùa lạnh, có thể lây trực tiếp từ người bệnh sang trẻ qua đường hô hấp.
2.2. Tỷ lệ tử vong cao
Theo thống kê của các cơ sở y tế, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ đến khám và điều trị tại các bệnh viện và cũng là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ em nước ta.
Theo số liệu báo cáo năm 2004 của UNICEF và WHO thì Việt Nam có khoảng 7,9 triệu trẻ dưới 5 tuổi và tỷ lệ tử vong chung là 2,3% thì mỗi năm có khoảng 38.000 trẻ tử vong trong đó viêm phổi chiếm 12% trường hợp.
ĐIỀU QUAN TRỌNG: Trước khi mọi thứ đi quá xa, bạn cần hiểu nguyên nhân để phòng tránh viêm phổi cho trẻ và ngăn ngừa nó tái đi phát lại như đi chợ trên cơ thể bé yêu nhé.
3. Nguyên nhân khiến trẻ bị viêm phổi cộng đồng
Tôi biết, nếu bạn không phải là dân trong ngành, bạn sẽ nhìn những nguyên nhân gây viêm phổi cộng đồng ở trẻ em như nhìn vào “một bức vách” và vội vàng lướt qua nó như “một cơn gió” vậy.
Dẫu vậy, tôi khuyên bạn nên đi đến cuối cùng vì điều này sẽ ảnh hưởng đến cách nhìn của bạn tới bệnh viêm phổi ở trẻ, nhiều SAI LẦM vô tình xảy trong điều trị viêm phổi cho những đứa trẻ cũng từ đây mà ra đấy.
Vi rút là nguyên nhân phổ biến nhất gây bệnh viêm phổi cộng đồng cho trẻ trong hai năm đầu đời, chiếm tới 90% bệnh viêm phổi.
Trong đó, các loại vi rút thường gặp nhất là:
- Virus hợp bào hô hấp.
- Virus cúm typ A, B.
- Virut parainfluenza typ 1, 2 và 3.
- Adenovirus.
- Rhovovirus.
Và ít phổ biến hơn là:
- Virus herpes.
- Enteroviruses
Khi trẻ càng lớn hơn, tỷ lệ trẻ mắc bệnh viêm phổi càng giảm và thay vì vi rút các mầm bệnh vi khuẩn trở nên phổ biến hơn, điển hình gồm:
- Streptococcus pneumoniae.
- Mycoplasma pneumoniae.
- Chlamydia pneumoniae.
>>> LƯU Ý: Trên đây là những nguyên nhân gây bệnh viêm phổi cộng đồng, tức theo hoàn cảnh mắc bệnh tại cộng đồng của trẻ, còn nếu phân chia nguyên nhân viêm phổi theo bệnh cảnh lâm sàng thì sẽ gồm Nguyên nhân gây viêm phổi không điển hình và điển hình.
Nhìn chung, mỗi độ tuổi của trẻ sẽ đặc trưng bởi một mầm bệnh khác nhau. Và mỗi mầm bệnh này sẽ cần có một phác đồ điều trị khác nhau, chứ không phải đứa trẻ nào cũng cần kháng sinh và cùng một loại kháng sinh như nhau.
Chi tiết hơn về điều trị viêm phổi và những sai lầm thường gặp trong điều trị viểm phổi cộng đồng ở trẻ me sẽ được đề cập ở phần cuối của bài viết.
Còn bây giờ thì cùng tôi tìm hiểu xem triệu chứng viêm phổi nào nổi bật để bạn nhận thấy đứa trẻ của mình mắc bệnh một cách sớm nhất nhé!
4. Triệu chứng viêm phổi cộng đồng ở trẻ em
Nếu tôi đưa ra một danh sách các triệu chứng viêm phổi cộng đồng ở trẻ, bạn sẽ theo dõi thuận tiện hơn.
Nhưng tôi, tôi luôn hy vọng mỗi bà mẹ sẽ có một chút kiến thức “bác sĩ” trong mình nên tôi không muốn lặp lại điều mà nhiều người vẫn đang chia sẻ mà:
Tôi sẽ làm nó phức tạp hơn bằng cách nói về “độ mạnh yếu” của các triệu chứng trẻ bị viêm phổi cộng đồng ấy.
Các dấu hiệu dự báo mạnh nhất của một đứa trẻ bị viêm phổi bao gồm Sốt, Tím tái và hơn một trong những biểu hiện suy hô hấp sau đây:
- Thở nhanh.
- Ho.
- Chảy nước mũi.
- Co giật.
- Ran phổi và giảm tiếng phổi.
Ran phổi là âm thanh bất thường đặc trưng với âm thanh trầm hoặc réo liên tục. Chúng có thể nghe như tiếng muối rơi xuống chảo nóng hoặc giống như giấy bóng kính bị vò rát vậy. Nếu bạn có ống nghe của bác sĩ và được hướng dẫn bạn sẽ nghe được “âm thanh của phổi”. Tôi lại đang mắc bệnh nghề nghiệp khi nói quá sâu về những đề tài chuyên ngành rồi. ^^
Viêm phổi cộng đồng nên được nghi ngờ cao hơn ở nếu đứa trẻ của bạn nhỏ hơn 2 tuổi và chúng thì thở nhanh và có nhiệt độ cao hơn 38 độ C.
Đo nhịp thở nhanh đòi hỏi bạn phải đếm đủ nhịp thở của trẻ trong một phút khi trẻ ngủ hoặc nằm yên lặng.
- Trẻ từ 2 đến 12 tháng tuổi: Nhịp thở > 50 nhịp/phút.
- Trẻ từ 1 – 5 tuổi: Nhịp thở > 40 nhịp/phút.
- Trẻ lớn hơn 5 tuổi: Nhịp thở > 30 nhịp/phút.
Trẻ không bị sốt hoặc có triệu chứng suy hô hấp không có khả năng bị viêm phổi.
LỜI KHUYỂN: Có thể đứa trẻ của bạn không có nhiều trong số các triệu chứng trên đây, dù chỉ là một vài bất thường thì tôi nghĩ bạn vẫn cần phải sớm sắp xếp một buổi thăm khám với bác sĩ của trẻ, cùng cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi hợp lý.
Không chỉ là viêm phổi, biết đâu đó lại là dấu hiệu của một căn bệnh nguy hiểm hơn!
>>> Xem thêm: Khò khè, khó thở là triệu chứng thường gặp, cũng là nỗi lo thường trực của nhiều bậc làm cha, làm mẹ có con bị viêm phổi. Nếu chưa hiểu hết về triệu chứng này thì bé nhà bạn có thể đối mặt với nhiều biến chứng. Cùng tìm hiểu tại bài viết "Cách nhận biết và Xử trí thông minh khi bé bị viêm phổi thở khò khè"
5. Chẩn đoán trẻ bị viêm phổi cộng đồng
Vậy khi đi khám viêm phổi, đứa trẻ của bạn cần phải làm những gì? Có điều gì có thể khiến trẻ bị đau không?
Không, hiếm khi một đứa trẻ vất vả trải qua buổi khám bệnh này, có chăng chỉ là phút mốt nhói đau kiểu kiến căn khi lấy máu thôi.
Cụ thể:
Đầu tiên, bạn cần trả lời bác sĩ một vài câu hỏi đơn giản về tiền sử bệnh, các triệu chứng của trẻ,....
Sau đó, bác sĩ sẽ lắng nghe ngực của con bạn bằng ống nghe để phát hiện những âm thanh bất thường.
Nếu viêm phổi được nghi ngờ, bác sĩ sẽ yêu cầu trẻ chụp X – quang ngực.
Ngoài ra, một số xét nghiệm khác có thể được chỉ định như:
- Khí máu động mạch: để xem có đủ oxy đi vào máu của con bạn từ phổi không.
- Cấy máu và nuôi cấy đờm: để tìm mầm bệnh có thể gây viêm phổi
- Kiểm tra số lượng bạch cầu máu.
- CT scan ngực.
- Nội soi phế quản (hiếm gặp).
- Chọc dịch màng phổi (hiếm gặp).
6. Điều trị viêm phổi cộng đồng ở trẻ em
LỜI KHUYÊN: Bạn cần tuân thủ theo điều trị của bác sĩ của trẻ chứ không nên tham khảo tự điều trị theo thông tin ở bài viết này của tôi hay là bất cứ thông tin chia sẻ ở đâu khác.
6.1. Điều trị ở đâu?
Đứa trẻ viêm phổi của bạn có thể được điều trị tại nhà, hoặc bệnh viện.
Con bạn có nhiều khả năng phải nhập viện điều trị viêm phổi cộng đồng nếu:
- Có một vấn đề y tế nghiêm trọng khác, bao gồm các vấn đề sức khỏe lâu dài (mãn tính) như xơ nang hoặc đái tháo đường.
- Có triệu chứng nặng
- Không thể ăn hoặc uống
- Dưới 3 đến 6 tháng tuổi
- Bị viêm phổi do mầm bệnh có hại.
- Đã uống kháng sinh tại nhà, nhưng không đỡ hơn.
6.2. Điều trị như thế nào?
Quyết định điều trị viêm phổi cộng đồng như thế nào tùy thuộc vào:
- Độ tuổi của trẻ.
- Các yếu tố lâm sàng.
- Và dịch tễ. Nói một cách đơn giản bạn có thể hiểu yếu tố dịch tễ ở đây tức là mỗi khu vực địa lý sẽ đặc trưng hơn bởi một vi khuẩn gây bệnh phổi cộng đồng ở trẻ em. Và bác sĩ sẽ căn cứ vào điều này để chỉ định kháng sinh theo nghiệm của mình.